In Nederland hebben we iDeal als de meest gebruikte methode om online aankopen op het internet direct te kunnen afrekenen. Als een dergelijk systeem in Europees verband zou bestaan zou dat heel mooi zijn, maar dat is er helaas niet, omdat de Europese banken daar nooit overeenstemming over hebben bereikt. Wat we nu wel gaan krijgen is SEPA, de Single Euro Payments Area, die zich gaat uitstrekken over de hele Europese Unie, plus nog wat Europese landen, die nog geen lid van de Unie zijn. Maar dit systeem is gericht op eenvormigheid in bankoverschrijvingen met een maximale transfertijd van drie dagen. Vanwege die transfertijd zijn dienstverleners op zoek gegaan naar methoden, die veel sneller en eenvoudiger werken. Laten we eens kijken wat er voor verschillende systemen zijn. We kunnen het onderscheid als volgt maken:
– Bankoverschrijving
– Overlay systemen
– Deposit systemen
– Creditcards
– Elektronische portemonnee systemen
De bankoverschrijving is de meest vertrouwde, maar niet altijd de snelste. Dankzij het internet bankieren kunnen veel betalingen wel snel worden uitgevoerd, maar bij transfers tussen verschillende banken of tussen banken in binnen- en buitenland gaat het meestal niet in ‘real time’ en moeten koper en verkoper dus wachten tot de transactie door beide banken geheel is verwerkt.
Een methode, waarbij die transfertijd wordt overbrugd, heet een overlay systeem. Het is een systeem dat in feite bemiddelt tussen koper en verkoper in de communicatie over de transfer. Het geld bij de koper wordt afgeschreven en de verkoper krijgt een bevestiging van de transactie. Omdat de verkoper bij zulke systemen weet dat de transactie niet door de koper kan worden teruggedraaid heeft hij betalingszekerheid en kan dus direct tot uitlevering van het product of de dienst overgaan. Ons eigen iDeal is zo’n systeem en in Duitsland heb je Giropay. Zo zijn er meer nationale systemen, maar ze houden praktisch allemaal bij hun landsgrenzen op. De overlay systemen, die grensoverschrijdend werken, zijn allemaal initiatieven, die buiten de banken om tot stand gekomen zijn. Dat maakt het soms lastig voor die systemen om voet aan de grond te krijgen, maar als dat eenmaal lukt, sluiten de banken zich in steeds hoger tempo aan. De aanbieders van dit soort systemen zijn natuurlijk wel helemaal neutraal ten opzichte van die banken. Hun onafhankelijkheid is in feite hun sterkste wapen. Voorbeelden van deze systemen: DIRECTebanking, UseMyBank en Instant Banking.
Er zijn ook systemen, die aan de verkoopzijde bemiddelen door soms direct af te schrijven van bankrekening of creditcard of elektronische portemonnee, of die werken met vouchers. Omdat deze systemen uitsluitend geschikt zijn om betalingen mee te verrichten en niet om geld mee te ontvangen (‘deposit only’ in vakkringen) noemen we ze deposit systemen. Click and Buy is één van de bekendste, maar ook Ukash komen we in de online kansspelwereld veel tegen en wereldberoemd is natuurlijk Western Union, het oudste systeem ter wereld in deze categorie. In België hebben veel mensen een plastic kaart van Bancontact of Mister Cash, die gekoppeld zijn aan bankrekeningen. Hiermee kunnen onze zuiderburen op internet kopen bij wie ze maar accepteert, maar vooral ook in gewone winkels, benzinestations en in de horeca. Deze kaarten zijn in België zeer algemeen in gebruik. Door toevoeging van het Maestro logo kunnen ze ook in het buitenland gebruikt worden, net als de gewone Nederlandse pinpassen van de banken.
Onverwoestbaar en met een steeds breder gebruik in onze moderne samenleving is de creditcard. De oudste is de Diners Club card, die echter voorbijgestreefd is door eerst American Express en later Visa en MasterCard. Daarmee zijn de bekendste vier ook direct genoemd. Op de creditcard kun je vaak wel geld laten storten, maar dat is meestal heel beperkt, tot bijvoorbeeld de inleg of een klein bedrag. Als uitbetalingssysteem is het eigenlijk niet zo geschikt.
Wie op zoek is naar een systeem waar je mee kunt betalen, maar ook geld mee kunt ontvangen, moet eens rondkijken in de categorie elektronische portemonnees, meer algemeen ‘electronic wallet’ geheten. Dit zijn systemen, waar je via het internet bij de betreffende aanbieder een virtuele portemonnee aanlegt, waar je vervolgens geld in stort vanaf je bankrekening, een creditcard of andere betaalsystemen, deels afhankelijk wat je zelf te bieden hebt en deels natuurlijk wat de wallet aanbieder toelaat. Vanuit die gevulde portemonnee regel je de betalingen op het web bij alle webwinkels en online casino’s die de bewuste methode accepteren. Soms is er nog sprake van een extra dienst in de vorm van een plastic kaart, die eruitziet als een creditcard en ook zo werkt, behalve dat je er geen krediet op hebt. Een aantal wallets hebben een deal daartoe gesloten met MasterCard, zodat je met de bewuste ‘debit card’ overal terecht kunt, waar je ook met MasterCard terecht kunt, inclusief de meeste pinautomaten. Bekende systemen zijn Neteller, Moneybookers, EntroPay, WebMoney en MyCitadelWallet. EntroPay verdient een speciale vermelding omdat het met twee grote creditcard maatschappijen een overeenkomt heeft. Met Visa, wat inhoudt dat EntroPay geaccepteerd wordt door iedereen die Visa accepteert en met MasterCard voor de debit card van EntroPay. Een heel compleet systeem dus onder de elektronische portemonnees.